Nadwrażliwość zębów: przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Co na nadwrażliwość zębów? Przewodnik

Nagły, przeszywający ból zęba podczas jedzenia lodów lub picia gorącej herbaty? To może być nadwrażliwość zębów. Dolegliwość ta, choć bywa bagatelizowana, może sygnalizować poważniejsze problemy ze zdrowiem jamy ustnej. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby, aby sobie z nią poradzić i odzyskać pełen komfort. Wyjaśniamy, co jest przyczyną nadwrażliwości zębiny i jak można ją łagodzić

Czym jest nadwrażliwość zębów i jak ją rozpoznać?

Nadwrażliwość zębów jest wynikiem odsłonięcia wrażliwej części zęba – zębiny. Charakteryzuje się krótkim, ostrym bólem wywołanym przez pewne bodźce, które u osób ze zdrowymi zębami nie powodują dyskomfortu.

Nadwrażliwość zębów – co to właściwie oznacza i dlaczego odczuwasz ból?

Zewnętrzną warstwę zęba stanowi szkliwo. Jest to najtwardsza tkanka w organizmie człowieka, która pełni rolę naturalnej tarczy ochronnej. Pod szkliwem kryje się zębina. Jest ona przetkana mikroskopijnymi kanalikami prowadzącymi do miazgi, w której znajdują się nerwy i naczynia krwionośne.

W zdrowym zębie szkliwo skutecznie izoluje zębinę od bodźców zewnętrznych. Problem zaczyna się wtedy, gdy ta warstwa ochronna zostanie uszkodzona lub staje się zbyt cienka. Odsłonięte kanaliki zębinowe tworzą bezpośrednie połączenie między "światem zewnętrznym" a wrażliwymi zakończeniami nerwowymi. W takiej sytuacji wysoka lub niska temperatura, dotyk czy różne substancje chemiczne podrażniają nerwy i wywołują charakterystyczny ból.

Typowe objawy nadwrażliwości zębów: od dyskomfortu po ostry, przeszywający ból

Głównym i najbardziej charakterystycznym objawem nadwrażliwości jest krótki, ale intensywny ból zębów. Pojawia się on nagle w odpowiedzi na konkretny bodziec i znika po jego ustąpieniu.

Ból związany z nadwrażliwością nie jest ciągły czy pulsujący, jak w przypadku stanu zapalnego miazgi. Jest to raczej ostry, przeszywający impuls, który mija w ciągu kilku sekund. Może dotyczyć jednego zęba, kilku lub nawet całego łuku zębowego. Jeśli taki dyskomfort pojawia się regularnie, jest to wyraźny sygnał, że należy skonsultować się z lekarzem dentystą i lepiej zadbać o uzębienie.

Co wywołuje nadwrażliwość zębów? Przyczyny

Bezpośrednią przyczyną nadwrażliwości zębów jest odsłonięcie kanalików zębinowych i podrażnienie zakończeń nerwowych miazgi. Co odpowiada za taki stan rzeczy?

Erozja szkliwa i odsłonięcie zębiny

Erozja szkliwa to proces stopniowej utraty zmineralizowanych tkanek zębów pod wpływem działania m.in. kwasów. Chodzi tu głównie o kwasy pochodzące z diety. Do kwaśnych pokarmów zalicza się np. soki cytrusowe, napoje gazowane czy wino. Negatywne działanie kwasów polega na osłabieniu i rozmiękczeniu twardej warstwy ochronnej zęba. W rezultacie szkliwo staje się cieńsze, a wrażliwa zębina zostaje odsłonięta. Prowadzi to do bólu i potęguje nadwrażliwość zębów.

Recesja dziąseł

Recesja dziąseł to proces odsłaniania szyjki i korzeni zębów. Korzeń odsłonięty w okolicy szyjki zęba nie jest pokryty twardym szkliwem. Powoduje to, że jest niezwykle wrażliwy. Recesja dziąseł może być wynikiem chorób przyzębia (paradontozy), której początkiem jest często zapalenie dziąseł spowodowane nagromadzeniem się płytki nazębnej i kamienia nazębnego.

Niewłaściwa higiena jamy ustnej: twarda szczoteczka i zła technika szczotkowania zębów

Stosowanie twardej szczoteczki oraz złe techniki szczotkowania zębów mogą prowadzić do ścierania powierzchni szkliwa i cofania się dziąseł. To prosta droga do nadwrażliwości zębów. Nieprawidłowa technika szczotkowania może spowodować zniszczenie tarczy ochronnej zębiny,  izolującej ją od bodźców z zewnątrz.

Bruksizm i wady zgryzu

Bruksizm to nawykowe zgrzytania zębami. Może prowadzić do patologicznego ścierania szkliwa i odsłonięcia zębiny. Podobnie działają nieleczone wady zgryzu, które powodują przeciążenie i szybsze niszczenie zewnętrznej tkanki zęba, co jest jedną z przyczyn nadwrażliwości.

Inne czynniki: wybielanie zębów, aparat ortodontyczny

Profesjonalne wybielanie zębów czy stosowanie past wybielających może czasowo zwiększyć wrażliwość zębów. Również noszenie aparatów ortodontycznych może przyczyniać się do nadwrażliwości, sprzyjając stanom zapalnym dziąseł. Do erozji szkliwa mogą prowadzić także niektóre zaburzenia odżywiania – np. bulimia.

Co na nadwrażliwość zębów? Sposoby leczenia i zapobiegania

Walka z nadwrażliwością zębów opiera się na łagodzeniu jej objawów i eliminacji przyczyn.

Wybór odpowiednich produktów

Podstawą jest codzienna prawidłowa higiena jamy ustnej przy użyciu produktów przeznaczonych do zębów wrażliwych. Można zastosować następujące:

• pasta do zębów w formie żelu ELGYDIUM Sensitive. Dzięki zawartości Fluorinolu® wspomaga remineralizację i wzmocnienie szkliwa – bariery ochronnej dla głębszych struktur zęba;
• płyn do płukania jamy ustnej ELUDRIL Sensitive. Dociera on do trudno dostępnych miejsc i wzmacnia działanie pasty. Pomaga zmniejszyć uczucie dyskomfortu związane z nadmierną wrażliwością zębów na ciepło i zimno oraz kwaśne produkty.

Prawidłowa technika mycia zębów

Osoby z nadwrażliwością powinny używać szczoteczek o miękkim włosiu. Może to być np. szczoteczka ELGYDIUM Clinic 15/100 Extra Soft. Jej wyjątkowo cienkie i miękkie włókna gwarantują delikatne czyszczenie bez ryzyka podrażnienia dziąseł czy ścierania szkliwa.

Prawidłową techniką szczotkowania zębów jest wykonywanie ruchów wymiatających od dziąsła w kierunku korony zęba. Szczoteczka powinna być ustawiona pod kątem około 45 stopni do powierzchni dziąsła. Wystarczy, aby dotykała ona zębów – nie trzeba wcale dociskać jej siłą.

Dieta przyjazna zębom – czego unikać?

Twoja dieta ma ogromny wpływ na kondycję szkliwa. Aby ograniczyć ryzyko jego erozji i nadmiernej wrażliwości zębiny, warto świadomie ograniczyć spożycie kwaśnych produktów. Należą do nich m.in. napoje gazowane, soki owocowe (zwłaszcza cytrusowe), owoce cytrusowe (pomarańcze, grejpfruty, cytryny) czy wino (białe i czerwone). Po spożyciu kwaśnych produktów odczekaj 30 minut z umyciem zębów. Przed szczotkowaniem przepłucz usta wodą, aby zneutralizować działanie kwasów.

Ogranicz również słodycze i przekąski bogate w cukier. W jamie ustnej znajdują się bakterie, które metabolizują cukry i wytwarzają kwasy. Te z kolei niszczą szkliwo i powodują nadwrażliwość zębiny.

Gdy domowe sposoby nie wystarczają: profesjonalne leczenie w gabinecie dentystycznym

Czasem, pomimo starań, domowe metody łagodzenia nadwrażliwości zębów nie przynoszą oczekiwanej ulgi. W takich sytuacjach konieczna jest wizyta u dentysty, który może zaproponować bardziej zaawansowane rozwiązania dostosowane do indywidualnego przypadku.

Lakierowanie zębów preparatami o dużej zawartości fluoru

To prosty zabieg polegający na nałożeniu na powierzchnię zębów lakieru. Preparaty z dużą zawartością fluoru wnikają w strukturę szkliwa i wzmacniają je. Pomaga to zwalczyć nadwrażliwość zębów.

Zamykanie kanalików zębinowych za pomocą specjalistycznych żywic (bonding)

Bonding polega na nałożeniu na odsłoniętą powierzchnię zębiny cienkiej warstwy materiału kompozytowego. Zamyka on kanaliki prowadzące do nerwów. Żywica kompozytowa utwardzana lampą UV tworzy trwałą barierę, która izoluje wrażliwe miejsce od bodźców zewnętrznych.

Wypełnianie ubytków i leczenie recesji dziąseł

Jeśli przyczyną nadwrażliwości jest ubytek, należy go wyleczyć i wypełnić. "Plombowanie" eliminuje problem estetyczny i odbudowuje ochronną warstwę zęba.

W przypadku zaawansowanej recesji dziąseł periodontolog może zaproponować zabiegi mikrochirurgiczne. Pozwalają one na pokrycie odsłoniętych szyjek zębowych i trwałe wyeliminowanie wrażliwości zębów. Do zabiegów takich należy przeszczepienie tkanek miękkich i pokrywanie odkrytych tkanek twardych materiałem kompozytowym.

Źródła:

Jankowska K., Piesiak-Pańczyszyn D., Herman K., Kasiak M., Wrzyszcz-Kowalczyk A. Domowe leczenie nadwrażliwości zębiny z zastosowaniem technologii Pro-Argin. Dent. Med. Probl. 2014; 51(3), 365–374

Zielińska-Zborowska J., Buczkowska-Puślecka P., Wędrychowicz-Welman A., Mrall-Wechta M. Etiologia i diagnostyka nadwrażliwości zębiny – przegląd piśmiennictwa. DENTAL FORUM 2014; 1 (XLII), 83-86.