Bruksizm

Bruksizm powoduje ścieranie się zębów poprzez nieustanne pocieranie ich powierzchni. Aby podjąć odpowiednie leczenie, należy poznać jego przyczynę.

Zużycie zębów

Większość osób cierpiących na bruksizm dowiaduje się o tym od swoich partnerów, którzy skarżą się na zgrzytanie zębami podczas snu. Oprócz wpływu na życie małżeńskie bruksizm ma jeszcze inne konsekwencje: ścieranie się zębów, a w rezultacie ich niszczenie. Aby wdrożyć leczenie, trzeba poznać przyczynę bruksizmu i wiedzieć, do jakiego specjalisty się udać.

10–20%

dzieci cierpi na bruksizm

5–8%

dorosłych cierpi na bruksizm

Czym jest bruksizm?

Bruksizm definiuje się jako czynność szczęk, która nie służy karmieniu, powtarza się, jest mimowolna i w większości nieświadoma. Istnieją dwie formy bruksizmu:

Bruksizm centryczny, który charakteryzuje się bezgłośnym zaciskaniem zębów, zazwyczaj w ciągu dnia, i dotyczy częściej kobiet niż mężczyzn⁽¹⁾.
Bruksizm ekscentryczny, który objawia się zgrzytaniem zębami, głównie w nocy, słyszalnym dla osoby znajdującej się obok osoby cierpiącej na tę parafunkcję. Ten nieświadomy ruch jest wykonywany bez konkretnego celu.

Z kim należy się konsultować w sprawie bruksizmu?

W przypadku bruksizmu pierwszym specjalistą, z którym należy się skonsultować, jest dentysta. Wie on, jak zdiagnozować bruksizm i kieruje pacjenta do innych specjalistów (psychoanalityka, hipnoterapeuty, fizjoterapeuty itp.) w celu wdrożenia wieloczynnikowego leczenia.

Jakie są przyczyny bruksizmu?

Przyczyny bruksizmu są liczne i wieloczynnikowe. Niemniej jednak ich pochodzenie jest w większości przypadków psychofizjologiczne, a stres i niepokój odgrywają tu ważną rolę. Niektórzy specjaliści klasyfikują rodzaje bruksizmu w zależności od ich przyczyny:

Bruksizm pierwotny, który jest zaburzeniem autonomicznego układu nerwowego i najczęściej polega na zaciskaniu zębów. Nie jest spowodowany chorobą fizjologiczną lub psychologiczną ani leczeniem farmakologicznym. Może to być tik nerwowy, który uaktywnia się szczególnie wtedy, gdy osoba musi się skoncentrować na jakimś zadaniu lub gdy jest zestresowana.
Bruksizm wtórny, który jest objawem choroby, zaburzeń neurologicznych, psychiatrycznych lub zaburzeń snu, a także niepożądanym działaniem niektórych leków. Mogą to być na przykład skutki epilepsji, zespołu stresu pourazowego, bezsenności lub bezdechu sennego. Najczęściej objawia się jako zgrzytanie zębami.

Niektóre czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia bruksizmu, np. codzienne picie alkoholu, palenie tytoniu, uzależnienie od narkotyków (twardych), a także spożywanie kofeiny zawartej w kawie lub napojach gazowanych.

Jak zwalczyć bruksizm?

Ponieważ bruksizm ma różne przyczyny, podejście do leczenia musi być globalne. Zwykle stosuje się następujące metody:

Terapia behawioralna, która może przybierać różne formy, np. psychoterapia, hipnoza terapeutyczna, poprawa jakości snu, medytacja itp.
Leczenie stomatologiczne, takie jak noszenie nakładki, zwłaszcza w nocy, w celu ograniczenia zużycia zębów spowodowanego bruksizmem. Dentysta może również wyrównać zęby, aby lepiej rozłożyć siły działające podczas zaciskania zębów lub zgrzytania nimi, spiłować niektóre powierzchnie, przykleić materiały kompozytowe lub licówki albo kontynuować leczenie ortodontyczne.
Leki: stomatolog może przepisać środki zwiotczające mięśnie, ale tylko jako część kompleksowego leczenia.
Sesje fizjoterapeutyczne mają na celu nauczenie pacjenta rozluźniania mięśni odpowiedzialnych za żucie.

Jakie są skutki bruksizmu?

Skutki bruksizmu nie ograniczają się do skarg małżonków, którzy budzą się w nocy, ani do bólu szczęki spowodowanego zaciskaniem zębów w ciągu dnia. Powodują:

zużycie zębów, które może prowadzić do złamania i utraty niektórych z nich;
nadwrażliwość zębiny: szkliwo zębów ulega zużyciu na skutek tarcia i odsłania zębinę, która jest bardziej wrażliwa na ciepło, zimno, cukier i kwasy;
ruchliwość zęba, a nawet zanik kości wyrostka zębodołowego;
przerost i ból mięśni żuchwy.

Źródła:
(1) Thesis “Le bruxisme: étiologies et traitements complémentaires au port de la gouttière” (“Bruxism: etiologies and complementary treatments to the use of a mouthpiece”), 2017, Agathe Dean, School of Dental Surgery, University of Lille http://pepite-depot.univ-lille2.fr/nuxeo/site/esupversions/32d79a1a-d2f4-4e29-9c51-da5ecdb07126