De gevolgen van een fopspeen en de duim voor het gebit

Wat is het effect van een fopspeen of duim op de botgroei?

De fopspeen of duim speelt in op de zuigbehoefte, die bij zuigelingen heel sterk is. Het is niet alleen een gewoonte voor zuigelingen om zich ermee te voeden en dus te overleven, maar het maakt hen ook bijna onmiddellijk rustig. Dit komt doordat het zuigen ervoor zorgt dat het lichaam van de baby endorfine gaat afscheiden, hormonen die een pijnstillend, angstremmend en kalmerend effect hebben. Zowel de duim als de fopspeen hebben echter orthodontische gevolgen op de middellange termijn. Door de spleet die het zuigen veroorzaakt, blijft de tong tussen de bogen of in een lage positie. Dit verhindert de correcte ontwikkeling van het gehemelte en bijgevolg de correcte uitlijning van de blijvende tanden.

Fopspeen of duim: wat is beter?

In het algemeen denkt men dat de fopspeen de voorkeur verdient boven de duim wat betreft orthodontie. In werkelijkheid is dit niet het geval. Beide hebben gevolgen voor de goede ontwikkeling van het gebit van het kind: 

• Door op het gehemelte van de mond te drukken, verandert de duim de boog, waardoor deze een "v"-vorm krijgt. De vervorming is echter vaak minder omvangrijk dan bij een fopspeen omdat een kind, door de sensorische receptoren op de duim, de intensiteit van het zuigen makkelijker regelt. Duimen opgeven is echter vaak moeilijker dan de fopspeen achterwege laten. Het is een reflex die meestal optreedt tijdens het middagdutje of 's nachts, wanneer het kind alleen is. Er is minder sociale druk om te stoppen met het zuigen op duim of vingers.
• De fopspeen creëert een vervorming van de kaakbeenderen en een afwijking van de onderkaak. Hoewel de impact op de ontwikkeling van het gebit aanzienlijk is, is het voordeel van de fopspeen ten opzichte van de duim dat het kind er makkelijker afstand van doet. Vooral vanaf het begin van de schooltijd, omdat de blik van anderen het kind aanmoedigt om het zonder te doen.

Het goede nieuws is dat de misvormingen die door de fopspeen en de duim worden veroorzaakt, niet onomkeerbaar zijn. Tandartsen en orthodontisten zijn van mening dat wanneer het kind stopt met zuigen op de vinger of fopspeen voordat alle melktanden zijn doorgegroeid, er dankzij de plasticiteit van het bot geen gevolgen zullen zijn voor het gebit. Als het kind echter na de leeftijd van 2 jaar op zijn duim of fopspeen blijft zuigen, is de kans groot dat dat het een orthodontische behandeling nodig zal hebben. Als dit langer dan 4 jaar duurt, zal orthodontische zorg bijna verplicht zijn.