Aften

Iedereen heeft wel eens last van mondzweren gehad, heeft er momenteel last van of zal er ooit last van krijgen. Als het maar één keer in uw leven gebeurt, is dat maar goed ook, want sommige mensen krijgen meerdere keren per jaar een aft. We spreken in dat geval over recidiverende aftose of terugkerende aften. En gezien de pijn die dit kan veroorzaken, is het verre van een aangename tijd. Er zijn bepaalde factoren die bijdragen tot de ontwikkeling van aften. Als u ze kent, kunt u zich er beter tegen beschermen.

Wat is een aft?

Aften zijn nogal mysterieuze mondletsels, omdat wetenschappers er tot op de dag van vandaag niet in geslaagd zijn om de precieze oorzaken vast te stellen. 

Hoe herkent u een aft?

Een aft, van het Griekse " aphtein ", wat " branden " betekent, is een witte of gelige zweer met een diameter tussen 3 en 10 millimeter. De mondzweer is rond van vorm en heeft een ontstoken rand (d.w.z. rood, een teken van ontsteking). In het algemeen komen aften slechts in een aantal van 1 tot 3 voor, in elk geval in kleine aantallen, maximaal 6, behalve in het geval van miliaire aftose (tussen 500 en 1.000 aften tegelijkertijd met een diameter van 1 millimeter).

De meest voorkomende klinische vorm is echter die van afteuze stomatitis, om de gangbare medische term te gebruiken. Als de mondzweer van virale of bacteriële oorsprong is, veroorzaakt het een immuunreactie, die gepaard gaat met ontsteking van de lymfeklieren. Een aft is een goedaardige aandoening, maar kan zeer pijnlijk zijn.

Waar komen aften voor?

Zweertjes komen meestal voor aan de binnenkant van de lippen. Maar ze kunnen ook ontstaan op het slijmvlies van de wangen, op de tong, op de bodem van de mond (onder de tong) of op het tandvlees.

Hoe ontstaan aften?

Mondzweren volgen een proces van 4 fasen.

Fase 1: de prodromale fase.

Deze medische term betekent gewoon " voortekenen ". Deze fase duurt 24 uur. Bij mensen met een zeer gevoelige mond gaat dit gepaard met tintelingen en een licht branderig gevoel.

Fase 2: de pre-ulcusfase.

Deze fase duurt tussen 18 uur en 3 dagen. De fase wordt gekenmerkt door het verschijnen van een macule (vlek) of ontstoken papel (kleine rode eminentie) met een gele vlek als middelpunt. 

Fase 3: de ulceratieve fase.

Dit is de fase waarin de aft zijn klassieke en herkenbare vorm aanneemt. Het oppervlakte-epitheel van de aft wordt necrotisch, de bovenlagen van het slijmvlies verdwijnen, waardoor een zeer pijnlijke zweer ontstaat. 

Fase 4: genezing.

De laatste fase is de genezingsfase, die 7 tot 10 dagen duurt. Een aft laat geen sporen na. De pijn verdwijnt meestal na 5 tot 7 dagen.

Hoe kan ik mondzweren vermijden?

Er zijn bepaalde factoren die bijdragen tot de ontwikkeling van aften. Het vermijden ervan kan het risico op aften verminderen. Het is dus raadzaam om:

• de consumptie te beperken van voedsel dat mondzweren bevordert, waaronder citrusvruchten (vooral ananas, maar alle citrusvruchten in het algemeen), noten, chocolade (hoe minder melk het bevat, hoe groter de kans op mondzweren), harde kaas en azijn (en andere samentrekkende vloeistoffen)
• letsels in de binnenkant van de mond te voorkomen: een slecht passende beugel, scherpe chips of broodkorstjes, of te krachtig tandenpoetsen kunnen een letsel veroorzaken dat in een aft verandert.
• beter met stress om te gaan, want angst is een uitstekende voedingsbodem voor aften.

Aften in de cijfers

Afhankelijk van de studies die in aanmerking zijn genomen, heeft tussen 15 en 30% van de bevolking op een bepaald moment last van aften. Wat de prevalentie betreft, zijn vrouwen vatbaarder voor aften dan mannen en hebben zij ook vaker aften dan mannen, wat waarschijnlijk verband houdt met de tekorten die zij oplopen als gevolg van de menstruele cyclus. Terugkerende aften komen vaker voor bij mensen jonger dan 45 jaar, maar mensen ouder dan 45 jaar hebben meer last van aften. Voor twee derde van de mensen is de pijn die door aften wordt veroorzaakt sterk tot zeer sterk, en deze pijn is nog groter als de persoon steeds terugkerende aften heeft.